بیوگرافی نوازنده و شاعر رهی معیری

رهی معیری که شش ماه پس از مرگ نابهنگام پدرش به دنیا آمد، به نام مرحوم محمد حسن موید الطلوات نامگذاری شد. با این حال، خانواده‌اش تصمیم گرفتند تا او را بیوک بخوانند. او معیری را به عنوان نام خانوادگی خود انتخاب کرد که نشان دهنده نسب او به جد پدری اش معیرالممالک نعم الدوله، خزانه دار دربار ناصرالدین شاه بود. وی از طرف مادری، نوه عباس میرزا خان قوام الدوله تفرشی، وزیر امور خارجه در زمان ناصرالدین شاه بود. وی در بیست و پنج سالگی رهی را نام مستعار خود کرد.

همراه کالازم باشید تا بیشتر با این شاعر و نوازنده معروف ایرانی آشنا شوید.

بیوگرافی کلی 

Rahi Mo’ayyeri ( رهی معیری )

تاریخ تولد و وفات (30 آوریل 1909 – 15 نوامبر 1968).

نام واقعی: محمد حسن معیری 

حرفه : شاعر و نوازنده ایرانی

طلوع رهی معیری

او در 9 فروردین 1308 در خانواده ای هنرمند و اهل موسیقی در تهران به دنیا آمد. عموی ایشان  با نام فروغی بسطامی یکی از شاعران معروف عصر قاجار بود. از هفده سالگی شروع به شعر گفتن کرد و رهی را به عنوان نام مستعار خود انتخاب کرد.

بیوگرافی نوازنده و شاعر رهی معیری

رهی در سال 1332 پس از پایان تحصیلاتش در دارالفنون به استخدام شهرداری تهران درآمد. او متوالی در وزارت فرهنگ و هنر، وزارت کار، و وزارت اقتصاد و پس از بازنشستگی در کتابخانه سلطنتی مشغول به کار شد و در تمام مدت پست‌های حرفه‌ای عالی داشت.

عشق معیری به شعر از دوران جوانی آغاز شد و با ارتباط او با شخصیت های ادبی و شاعران و شرکت در مجامع ادبی، از ویژگی های زندگی ادبی شهری پارسی بود که از قرن هجدهم آغاز شد و پس از انقلاب مشروطه گسترش یافت. عضویت او در انجمن ادبی حکیم نعامی، که توسط حسن وحید دستگردی در سال 1932 تأسیس شد، و مشارکت او در ویرایش و حاشیه‌نویسی پنج گنج یا نظامی گنجوی، و ادبیات کلاسیک فارسی او کمک کرد.

بخوانید: میخوای پوستی صاف و درخشان داشته باشی؟! خواص لیمو ترش را فراموش نکن!

آثار و ویژگی های شعری معیری

او از کودکی استعداد خود را نشان داد و در 13-12 سالگی «شود خزان» معروف را نوشت. رهی معیری آثار همه اساتید بزرگ ادبیات فارسی را مطالعه کرد، اما به ویژه به سعدی علاقه داشت که تأثیر او در شعر او به راحتی نمایان است. وی علاوه بر غزل، مثنوی هایی نیز نوشت. رهی آهنگساز و شاعر هم بود. شعر او ترکیبی از تصویرسازی زیبا، شیوایی و ظرافت بیان است. این ویژگی ها و درک عمیق او از موسیقی ایرانی، او را به شاعر برگزیده بسیاری از آهنگسازان ایرانی زمان خود تبدیل کرد.

روح‌الله خالقی و رهی معیری در سال 1320 با هم آشنا شدند و از این زمان به بعد، رهی اشعار بیشتر سروده‌های خالقی و مرتضی محجوبی، علی تجویدی، حسین یاحقی، موسی معروفی و ​​جواد معروفی را نوشت. روح الله خالقی گفت که او به ویژه تحت تأثیر توانایی رهی در تناسب کلمات با موسیقی قرار گرفته است.

رهی بر خلاف بسیاری از معاصران خود، به ندرت از عرف عروضی کلاسیک فارسی خارج شد. اشعار او با استفاده بدیع از تشبیهات و استعاره ها و هماهنگی ریتم ها و قافیه ها با محتوای شعر مشخص می شود. طبیعت، میل انسان، تنهایی، غم، گل و شراب، نقوش تکراری در شعر اوست:

نه به شاخ گل نه بر سرو چمن پیچیده‌ام / شاخه تاکم به گرد خویشتن پیچیده‌ام

گرچه خاموشم ولی آهم به گردون می‌رود / دود شمع کشته‌ام در انجمن پیچیده‌ام

می‌دهم مستی به دل‌ها گرچه مستورم ز چشم / بوی آغوش بهارم در چمن پیچیده‌ام

جای دل در سینه صد پاره دارم آتشی / شعله را چون گل درون پیرهن پیچیده‌ام

نازک‌اندامی بود امشب در آغوشم رهی / همچو نیلوفر به شاخ نسترن پیچیده‌ام

اشعار رهي در سايه عمر (ترجمه سايه زندگي) (1964)، آزاده (1974) و جاودانه راهي (1984) منتشر شده است. رهی با آقای داوود پیرنیا (بنیانگذار برنامه گلها) دوستی عمیقی داشت و به واسطه همین دوستی در برنامه گلها با مرتضی خان محجوبی کارهای زیادی انجام داد. برخی معتقدند اواخر دهه 1950 و 1960 عصر طلایی موسیقی ایرانی بود. پس از استعفای آقای پیرنیا، راهی با اجرای برنامه گلها موافقت کرد و تا زمان بیماری به این کار ادامه داد.

فعالیت های استاد شاعر رهی معیری

او همچنین به همراه دوستش عبدالکریم امیری فیروزکوهی در انجمن قدسی، یک انجمن ادبی و قاطعانه مذهبی به ریاست میر سیدعلی سادات اخوی شرکت کرد. قصیده های اولیه او در مدح امامان شیعه، به شیوه سروش اصفهانی، از توجه شاعران و شخصیت های ادبی مانند تقی دانش (زیا لشکر، 1250-1346) و عبرت نائینی (1217-137) دور نمانده است.

فعالیت های استاد شاعر رهی معیری

آنها تحت تأثیر حساسیت های شعری او قرار گرفتند . علاقه رهی معیری به مضامین دینی در تمام دوران زندگی‌اش ادامه داشت و در پایان، قصد داشت بخش‌هایی از نهج‌البلاغه ، گلچین پایان‌نامه‌ها، نامه‌ها و وصایای منسوب به علی بن ابیطالب ( اولین امام در سنت شیعه)را در آیات بیاورد.  این پروژه ای بود که ناتمام ماند.

او به عنوان مردی خوش پوش با چشمان سبز خیره کننده شناخته می شد. او هرگز ازدواج نکرد. مادر شاه سابق و شخص شاه از طرفداران کارهای رهی معیری بودند و به همین دلیل در رژیم پهلوی تأثیرگذار بود. او مردی بسیار فداکار بود و حتی نمی خواست کتاب هایش را منتشر کند.

او همیشه می گفت که شعرهایش با استادان قدیمی قابل مقایسه نیست. همچنین اشعار طنز بسیاری را با نام های قلمی فراوان سروده است. یکی از آخرین کارهای او گلهایه رنگرنگ شماره 470 بود که توسط هایده با موسیقی استاد تجویدی خوانده شد (برخی ادعا می کنند که این آهنگ باعث شهرت هایده شده است).

در سبک، به گفته ایرج بشیری، معیری متاثر از سعدی است. بشیری نیز هلالی، فروغی بسطامی و معتمدالدوله نشاط را الگوی سادگی در زبان برای او می داند. «طناب تقدیر» و «گل های ناآرام» در مضمون و سادگی، نمایندگان بسیار خوبی از پختگی رهی معیری هستند.

فروغ استاد معیری

وی در 24 آبان 1347 در تهران بر اثر سکته قلبی درگذشت. فقدان او در ایران و کشورهای فارسی زبان بازتاب گسترده ای یافت. مراسم یادبودی در مسجد سپهسالار با حضور شاه ایران محمدرضا شاه پهلوی، نخست‌وزیر امیرعباس هویدا، وزیر دربار امیر اسدالله علم و نخبگان سیاسی و اجتماعی برگزار شد. وی در قبرستان ظهیرالدوله در شمال تهران به خاک سپرده شده است.

بخوانید: دیگر همه چیز را از منزلتان چک کنید! جامع ترین راهنمای خرید دوربین مدار بسته

سخن آخر

از استاد  رهی معیری به‌عنوان «یکی از برجسته‌ترین شاعران آن دوره» یاد می‌شد  که زندگی و مرگش به تقلید از شعر او بود . شاعران متعددی به یاد او مدیحه سرایی نوشتند، از جمله دوست قدیمی او امیری فیروزکوهی، رعدی عرعرشی و عاصف فکرت شاعر برجسته افغان.

ممنون که تا این قسمت از مقاله همراه کالازم بودید.

شما چه نکات دیگری از این شاعر و نوازنده معروف استاد محمد حسن معیری می شناسید؟ لطفا نظرات و تجربیات خود را با ما به اشتراک بگذارید.

فروش ویژه